نقش سازه آبخیزداری در کنترل سیلاب

به گزارش عصر تبیین ، اجرای عملیات آبخیزداری با هدف کنترل فرسایش و رسوب، نفوذ آب در خاک و جلوگیری از تبخیر آن به میزان قابل توجهی در استحصال و ذخیره منابع آبی موجود و مدیریت بحران آب موثر است.

ابوذر عطایی، رئیس اداره آبخوان‌داری و کنترل سیلاب اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان به ایسنا گفت: طراحی و مدیریت منابع آب و خاک در حوزه‌های آبخیز از جمله کارهایی بوده که علم آبخیزداری انجام می‌دهد.

عطایی با بیان اینکه مدیریت حوزه‌های آبخیز به منظور حفاظت و استفاده صحیح و پایدار از منابع آب و خاک از وظایف آبخیزداری است، خاطرنشان کرد: نقش آبخیزداری در ذخیره آب و جلوگیری از سیل و خسارت یکی از طرح‌های مهم و اولویت‌دار سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور است و اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری در سطح مدیریت جامع حوزه آبخیز به عنوان طرح‌های اولویت‌دار است.

وی تصریح کرد: عملیات آبخیزداری در سطح حوزه‌ها به چهار شکل اجرای عملیات بیولوژیک مانند بذرکاری و نهال کاری و نیز مکانیکی مانند اجرای بندهای رسوب‌گیر سنگی ملاتی، گابیونی و خشکه‌چینی و بیومکانیکی مانند بانکت‌بندی و تراس‌بندی و اقدامات مدیریتی مانند حفاظت، قرق و مدیریت چرایی دام انجام می‌گیرد.

عطایی بیان کرد: اجرای هر هکتار عملیات آبخیزداری حدود ۲۷۰ مترمکعب کنترل سیلاب و حدود ۸۱ متر مکعب استحصال آب به دنبال دارد، ضمن اینکه افزایش ۱۰۰ کیلوگرمی تولید علوفه و کنترل حدود دو تن رسوبات از دستاوردهای اجرای آبخیزداری در سطح استان است.

وی ادامه داد: وسعت استان همدان برابر با یک میلیون ۹۴۹ هزار هکتار بوده که یک میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار از این وسعت مستعد اجرای پروژه‌های آبخیزداری است.

وی با اشاره به اینکه تاکنون در ۸۹۰ هزار هکتار از این حوزه‌ها مطالعات تفضیلی و در ۳۵۸ هزار هکتار عملیات آبخیزداری در ۱۹۵ زیر حوزه استان انجام شده است، گفت: در برنامه هفتم سالیانه ۵۰ هزار هکتار اجرای عملیات آبخیزداری دیده شده است.

عطایی با بیان اینکه از سال ۱۳۷۱ تاکنون حدود ۲۴ هزار سازه آبخیزداری در استان اجرا شده است، خاطرنشان کرد: در اواخر سال گذشته و اوایل سال ۱۴۰۴ با ورود سامانه‌های بارشی شاهد بارش‌های موثری در سطح استان بودیم که بیشتر بارش‌ها در شهرستان‌های کبودراهنگ، رزن، نهاوند و اسدآباد بوده است.

وی اضافه کرد: این بارش‌ها منجر به ایجاد رواناب و سیل در سطح آبراهه‌ها شده و شاهد بودیم ۸۰ درصد از سازه‌ها آبگیری و حدود ۴۰ درصداز سازه‌ها سرریز شده‌اند.

آبگیری ۸۰ درصد سازه‌های آبخیزداری همدان با بارش‌های اخیر

محمد مهدی آرتیمانی، معاون آبخیزداری منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان نیز از آبگیری ۸۰درصد سازه‌های آبخیزداری این استان طی بارش‌های اخیر خبر داد و گفت: طی چندین مورد بارش‌های متوالی اتفاق افتاده اخیر حدود ۸۰ درصد سازه‌های آبخیزداری سطح استان آبگیری و از این ۸۰ درصد حدود ۴۰ درصد آن سرریز شده‌اند.

وی با بیان اینکه در سطح استان شهرستان کبودراهنگ با بارش‌های مطلوب اتفاق افتاده بیشترین میزان آبگیری را در رابطه با سازه‌های آبخیزداری خود داشته است، افزود: با بارش‌های مناسب معمولا خاک رطوبت لازم را کسب کرده و در صورتی‌ که افزایش شدت بارش بیشتر باشد این رواناب روی سطح خاک جاری می‌شود که در چندین مورد با بارش‌های اخیر متوالی این اتفاق در استان همدان افتاده است.

آرتیمانی ادامه داد: در بارش‌های اخیر ۷۰ تا ۸۰ درصد از محل‌هایی که پروژه‌های آبخیزداری در سطح استان انجام گرفته در این محل‌ها رواناب جاری و پشت سازه‌های آبخیزداری به تناوب و حجم‌های مختلف وارد شده، به شکلی که در قسمت‌هایی که میزان بارش بیشتر بوده از سازه‌ها سرریز و به آرامی به پایین دست هدایت شده است.

وی خاطرنشان کرد: بیشتر شهرستان‌های شمالی استان همدان از جمله رزن و کبودراهنگ بارش‌های خوبی نسبت به برخی دیگر از مناطق از جمله ملایر و فامنین داشته‌اند که به تبع آن رواناب بیشتری در سازه‌های آبخیزداری آنها جاری شده است.